Ma xiriiraysid maxaa yeelay cyber la mid ahayd? Fikirkaa qofka ee horumarinta internet. Cyber waa mid ka mid ah ee loo isticmaal karo in lagu raadno waxaad uga tagay oo ku jiraan data. Tallaaleeyaal macluumaadaha oo kale oo aad ugu yimid phone, computer iyo tablet. Aadan ugu yimid macluumaadaha daacad ah oo kale oo aan ku jiray account, namada iyo reerka. Haddii cyber technology ma ahan, wuxuu ku jiro inaad ku soo galisay badaneeyada. Waxaan idinka soo socdo, haddii aad ma ogolaato in doonayaan afkooda siinayso — maannaynunaan nin ku sameyn doontaan data cusubna!
Kuwaad tahay waxaad uga tagi kaxa haddii teknologiga cyber ka ahistaan? Waxaa lagu yeero! Tixraaraha waxaa laga heli karaa codiga xusuus. Tixraaraha waa in la sameyn doono ku jirin luuqada si fiican ee aan ugu yimid inuu ka qeybiso. Halkan, markii aad ugu yahay iyo saaxiibkaaga loogu talagalay codiga xusuus ee ma ay ku jiraan faham. Maalintuu kale, ma ogolaan wuxuu aadna ugu yimid! Dhibaatooyinka aad u sheegto oo aan ugu fahamn inuu ugu qeexdo waxyaabihii uu ka mid ah information ee aan ugu yimid inuu ugu qeexdo, waxaan idinku tixrayn doonaa inaad u badbaadi doontaa lacagta oo dhan sida ku jiraan lug xisaabta iyo shisheeda. Markaasaa, haddii kale waxaad ka soo jeedo kartaa inaad ugu fahamto kartaa data, waxaad tixrayn doonaan inaad uga sameyn kartaa lacagta si aad ugu fahamto. Haddii aad ka soo jeedo kartaa, waxaad ka samayn kartaa lacagta si aad ugu fahamto.
Waa inaad ku jawaabto, midka caadiga ah oo kale waxaa lagu soo jeedday in ay uga sameyn doonaa codiga iyo dadkuna data. Waxaan idinka noqotay inuu ka sheegooda badhanka ee aan lahayn. Wuxuu ka sheegooda qof kale oo lacagtihiis ayaa ugu yaraan keliya haddii uu uga soo saaraya safadaaga si aad ku dhexeeya lacagta iyo yewlryadkaaga. Laakiin ma xiriirin! Midkood waa maxaydii cyber strategies oo ka mid ah inuu uga sameyn doonaa: Sugnaan waa inaad u baahan kartaa passwords la xiriirayo. Password la xiriirayo waa password aan lahayn. Waxaa lagu heli karaa kuwa mid ah oo ku yaal letters, numbers iyo symbols si aad uga sameyn doonaa. Kuwo sameeyo software-kaaga waxaa loo sameeyaa etc. Waxaad ugu baahan kartaa inaad ka baxdo software-kaaga oo dheer ah. Security updates - Haddii aad ugu sameeyo, waxayna ku yidhaahdaan inaad ku socdo problems la xiriirayo oo aan lahayn oo ku yimid back door markaas badhanka; iyo kuwa caadi ah oo kaliya phishing emails (phishing waa midkood oo ka mid ah process-ka ah oo hackers ayaa u diriray inuu uga sameyn doonaa). Phishing emails waa caadi ah. Macluumaadka ayaa ugu yaraan keliya haddii uu uga soo jeedo shirkadaha aan lahayn ama qof kale oo ku yimid address book-kaaga oo aan lahayn oo ay uga soo jeedo social engineering services. Emails-kaas ayaa ku yimid design-kaaga si aad uga sameyn doonaa details-kaaga. Haddii aad uga gacantaan vigilance iyo aad uga fahmoon inaad uga sameyn doonaa, waxaad uga sameyn doonaa!
Kibariiska ma jiro ka mid ah oo ka sameynay in macaamiisha ahaan waa la abuurayo- waxay jirin doonaa qofka business. Business-ka waxaa lagu isticmaal kibariiska ah oo ka mid ah si aan ku amar kartaa sara-caddeynta iyo macaamiisha ah ee ugu dhexeeya badaneed. Haddii aad ugu weyn tahay bakery ee ka saaraya cookie lacag ah, ma ogolaato haddii kale ayaa isku soo baxeyso reeska! Kibariiska waa kibariiska adeegga ah oo lagu talagalay websites ee kale oo ahayn haddii aad ku xiriira aqoonta internet, markaas daraaddeed business-ka waxaa la amar kartaa macluumaadka kartidkaada oo la degdegto badaneed. Waxaan idinka soo galitaan macluumaadka kartidkaada too. Maanta haddii koodigii kale oo ahayd dadkii ayaa ku baxaysa numberka kartidka ayaa dhexeeya? Waa mid ka badan ah oo la gaar ah & ay ku leedahay caqlabtii kale. Maxay Kibariiska Ugu Muhiim Ahayd? Waa iyaga oo aan ku amar kartaa haddii aad ka shaqeeyo online shopping si aad ka socda buy with confidence.
Kuwa kale, waxaa lagu sameyn karaa qaran ama barxadda internetka iyo xaqiijinta internetka ku jiraan mid ka mid ah. Markii aad ugu dhexdeed haysid, ayaa macallinkaaga wacayaa ku yar inay ku caddeysteen qoraalka dadkii la xiriiray? Waxaan idinku yidhaahdaan aan ku jirin maalmeed oo aan ku yimid qofka badbaadka. Kuwaas oo dhan wuxuu si fudud yihiin waxaad ka tagti kartaa maxaydii badbaadka ah, laakiinse markii uu uga baabbiyay guri badbaadka ee dhammaad ah, wuxuu ka soo jeedaan. Waxaa loo sameyn karaa ku jiraan xaqiijinta internetka. Waa inuu ka tagti kartaa badbaadka ah oo ku jirin malnimooyinkaaga iyo qaran. Kuma haddii aad ka tagto password dheer, ku yaalis software-kaaga oo daryeeya iyo MALEECAD oo lacagta email ee isugu dooneyso!! Waxbadbaadahaas waxaa lagu sameyn karaa dhinacyada badbaadka ah oo ku jiraan dunida internetka.
Waxaan idinku sugnaa wadartaada si aad ku mid ahayd.
EN
AR
BG
HR
FR
DE
EL
HI
IT
JA
KO
PT
RU
ES
TL
ID
VI
TH
AF
MS
SW
UR
BN
CEB
GU
HA
IG
KN
LO
MR
SO
TE
YO
ZU
ML
ST
PS
SN
SD
XH